ABD’nin Alabama Üniversitesi’nde öğretim görevlisi ve siyaset uzmanı Nader Entessar, ABD’nin Erbil’e yönelik görünüşteki politikasıyla uguladığı politikanın birbirinden farklı olduğunu söyledi.
Aran Haber Agency: Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi (IKBY) Başkanı Mesut Barzani’nin gündeme getirdiği ve 25 Eylül’de yapılması beklenen bağımsızlık referandumu sadece Irak anayasasını ihlal etmekle kalmıyor, aynı zamanda bölgeyi daha istikrarsız bir hale getirmektedir.
Irak’ın merkezi hükümeti, komşuları, ABD ve diğer aktörler IKBY Başkanı’ndan bağımsızlık rederandum kararının iptalini isterken Barzani tüm bu endişelere rağmen 25 Eylül’de referandumun yapılması gerektiğini söylüyor.
ABD Dışişleri Bakanlığı ise Kuzey Irak’taki bu referandum konusunun DEAŞ’ın yenilgisi gibi “daha önemli öncelikleri”in yerini alacağından endişe ettiklerini ileri sürmektedir.
Konuyu daha kapsamlı bir şekilde ele almak için Alabama Üniversitesi’nde Siyaset Bilimi Bölüm Başkanı Nader Entessar ile gerçekleştirdiğimiz röportajı okurlarımızla paylaşıyoruz.
ABD tarafından görünüşte belirtilen ve gerçekte uygulanan politikanın birbirinden farklı olduğunu düşünebilir miyiz?
Evet, ABD’nin görünüşteki politikasıyla gerçekte yürüttüğü politikanın farklı olduğu kanıtlanırsa şaşırmamamız gerekir. ABD’nin Ortadoğu’da düzenli bir şekilde kalibre edilmiş politikası yoktur. Washington yönetimi, günümüzde dünyanın pek çok yerinde belli başlı bir politika yürütmemektedir.
Bölge devletlerinin muhalefetine rağmen ABD Erbil’i ne kadar destekleyebilecek? ABD, bölgesel müttefiki Türkiye ile bu konudaki ihtilaflarını nasıl kontrol altına alabilir?
ABD, bölgesel müttefikleri ve özllelikle de Türkiye’nin rızası olmadan bağımsız bir Kürt devletine yönelik desteğini sürdüremez. Görünen o ki, Türkiye bağımsız bir Kürdistan’ın oluşturulmasına müsaide etmeyecek. Ayrıca Whashington’un böyle bir tutumu ABD ile Bağdat arasındaki ilişkilerin yeniden gözden geçirilmesini gerektirecek. Bağımsız bir Kürdistan’ın oluşturulmasından yana olanlar Kuzey Irak’ta bunun gerçekleşmesini olumlu karşılayan İsrail aracılığıyla ABD’nin desteğine güveniyor.
Bölgenin istikrarını hedef alan Erbil’in bağımsızlık referandumu kararını durdurmanın yasal yolları var mı?
IKBY’nin yapmayı planladığı referandum ile ilgili birçok hukuki sorun vardır. İlk olarak Barzani’nin rakipleri de dahil olmak üzere bütün referandum karşıtları IKBY başkanlık görevi süresi iki yıl önce dolan Barzani’nin Kürdistan’ın geleceği için bir referandum yapma yetkisine sahip olmadığını düşüyorlar. İkincisi, IKBY’deki referandumun düzenlenmesi Kürdistan Bölge Parlamentosu tarafından onaylanmalıdır. Fakat bu organ Ekim 2015’ten bu yana bir araya gelmedi ve bugün hiçbir Kürt Parlamentosu çalışmıyor. Dolayısıyla Barzani’nin önerdiği referandumun Kürdistan Bölge Parlamentosu tarafından onayı yoktur. Bu yasal engellere rağmen Barzani ve genel olarak IKBY bağımsızlık referandumun iptalinden kaçınıyorlar.
Muhabir:
Peyman Yazdani
Morteza Karimi